Bạn có bao giờ giật mình giữa đêm vì tiếng “ken két” phát ra từ răng mình, hay bị người thân than phiền rằng lúc ngủ nghe tiếng nghiến răng rất khó chịu? Nghe thì tưởng chỉ là một thói quen vô hại, nhưng thực ra, mỗi lần nghiến răng là một lần răng của cô chú đang bị bào mòn, âm thầm hủy hoại sức khỏe răng miệng.
Điều ít ai ngờ tới là hành động nhỏ bé ấy lại mang đến những hậu quả khôn lường: men răng mòn dần khiến răng ê buốt, dễ gãy vỡ; khớp thái dương hàm bị căng cứng, đau nhức; giấc ngủ bị rối loạn khiến cơ thể mệt mỏi, tinh thần sa sút. Đặc biệt với cô chú lớn tuổi ở Long Xuyên, khi men răng vốn đã yếu và xương hàm lão hóa, nghiến răng có thể đẩy nhanh quá trình mất răng, làm suy giảm chất lượng sống nghiêm trọng.
Nghiến răng không chỉ là một thói quen trong giấc ngủ, mà là một bệnh lý cần được điều trị. Bài viết này từ Nha khoa Vạn Hạnh – Long Xuyên sẽ giúp cô chú hiểu rõ nguyên nhân, hậu quả và giải pháp ngăn chặn tình trạng nghiến răng để bảo vệ răng và giấc ngủ khỏe mạnh lâu dài.
Nghiến răng khi ngủ là gì? Vì sao xảy ra?
Nghiến răng khi ngủ (tên y khoa là bruxism) là hiện tượng hai hàm răng siết chặt và cọ xát vào nhau một cách vô thức trong khi ngủ. Hành động này tạo nên tiếng “ken két” đặc trưng, thường chỉ người thân ngủ cạnh mới phát hiện. Người mắc hầu như không tự nhận biết, chỉ đến khi răng mòn bất thường, ê buốt hoặc đau hàm kéo dài mới đi khám.
Các nghiên cứu cho thấy có hai dạng nghiến răng:
- Nghiến răng ban đêm (sleep bruxism): xảy ra trong lúc ngủ sâu, thường không kiểm soát được.
- Nghiến răng ban ngày (awake bruxism): ít gặp hơn, thường liên quan đến thói quen siết chặt răng khi căng thẳng.
Ở người lớn tuổi, hiện tượng này đặc biệt nguy hiểm vì men răng đã mòn theo tuổi, xương hàm và khớp thái dương cũng yếu đi, khiến tác hại của nghiến răng trở nên rõ rệt hơn.
Nguyên nhân gây nghiến răng khi ngủ khá đa dạng và thường mang tính kết hợp:
- Căng thẳng, lo âu, stress: Tâm lý bất ổn khiến cơ hàm căng cứng kéo dài, vô thức tái diễn ngay cả trong giấc ngủ.
- Sai khớp cắn hoặc răng mọc lệch: Khi hai hàm không ăn khớp tự nhiên, não bộ có xu hướng “ra lệnh” siết răng để tìm điểm cân bằng.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc an thần, chống trầm cảm, điều trị thần kinh – tim mạch có thể làm tăng co thắt cơ hàm.
- Rối loạn thần kinh – giấc ngủ: Người mắc Parkinson, Alzheimer, ngưng thở khi ngủ hoặc rối loạn thần kinh trung ương có nguy cơ cao hơn.
- Yếu tố di truyền: Nghiên cứu ghi nhận, nếu cha mẹ bị nghiến răng thì con cái cũng có khả năng mắc cao hơn.
Điểm chung của mọi nguyên nhân là tạo ra áp lực bất thường lên răng và khớp thái dương hàm. Mỗi lần nghiến, lực siết có thể gấp 3–4 lần lực nhai bình thường, khiến răng nhanh chóng bị mòn, nứt vỡ và kéo theo các rối loạn toàn thân.
Hậu quả của nghiến răng kéo dài
Nghiến răng khi ngủ không chỉ gây tiếng “ken két” khó chịu. Vấn đề thực sự nằm ở việc răng và khớp hàm phải chịu một áp lực khổng lồ, nhiều lần lớn hơn lực nhai bình thường. Theo thời gian, hậu quả của nghiến răng lan rộng từ răng, khớp thái dương hàm cho đến toàn bộ sức khỏe cơ thể.
Trước hết, men răng bị mòn nhanh chóng. Lớp men vốn là “lá chắn” bảo vệ răng, khi bị bào mòn, ngà răng bên trong lộ ra, làm tăng cảm giác ê buốt và nguy cơ sâu răng. Không ít trường hợp, răng xuất hiện các vết nứt nhỏ hoặc gãy vỡ hoàn toàn, buộc phải điều trị tủy hoặc nhổ bỏ. Điều này khiến người lớn tuổi – vốn đã có răng yếu – càng dễ mất răng sớm hơn.
Thứ hai, khớp thái dương hàm chịu tổn thương nặng nề. Đây là khớp kết nối xương hàm với hộp sọ, hoạt động liên tục mỗi ngày khi nói, nhai và nuốt. Nghiến răng khiến khớp này bị quá tải, dẫn đến căng cứng, đau nhức lan lên thái dương, thậm chí gây hạn chế há miệng. Khi bệnh tiến triển, rối loạn khớp thái dương hàm có thể ảnh hưởng cả đến khả năng ăn uống và giao tiếp hàng ngày.
Thứ ba, giấc ngủ bị gián đoạn và chất lượng sống suy giảm. Người bị nghiến răng thường thức dậy với cảm giác mỏi hàm, đau đầu hoặc nặng mặt. Giấc ngủ không sâu làm cơ thể mệt mỏi, tinh thần dễ căng thẳng. Về lâu dài, tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ cao huyết áp, bệnh tim mạch và suy nhược thần kinh.
Cuối cùng, hậu quả toàn thân không thể xem nhẹ. Các nghiên cứu chỉ ra rằng những bệnh nhân nghiến răng lâu năm thường có nguy cơ rối loạn cơ xương khớp, stress mãn tính và thậm chí là suy giảm trí nhớ do giấc ngủ không được tái tạo đầy đủ.
Như vậy, nghiến răng không hề “vô hại” mà là một bệnh lý phức tạp. Nếu không phát hiện và điều trị sớm, hậu quả sẽ tích tụ theo thời gian, ảnh hưởng trực tiếp đến răng miệng, khớp hàm và sức khỏe toàn thân.
Giải pháp điều trị và phòng ngừa nghiến răng
Điều trị nghiến răng không chỉ dừng lại ở việc làm giảm tiếng “ken két” khi ngủ, mà mục tiêu quan trọng là bảo vệ răng, ngăn biến chứng khớp hàm và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Dưới đây là những giải pháp y khoa kết hợp lối sống mà bác sĩ thường áp dụng:
- Thăm khám và chẩn đoán chính xác tại nha khoa
- Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng mòn răng, khớp cắn và cơ hàm.
- Có thể chụp X-quang để phát hiện nứt răng, tổn thương khớp thái dương hàm.
- Một số trường hợp nghi ngờ rối loạn giấc ngủ, bác sĩ có thể phối hợp chuyên khoa thần kinh để đánh giá.
- Sử dụng máng chống nghiến (máng nhai bảo vệ răng)
- Đây là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay.
- Máng được thiết kế riêng theo khuôn hàm từng bệnh nhân, đeo vào ban đêm để phân tán lực, bảo vệ men răng và khớp hàm.
- Máng chống nghiến không điều trị nguyên nhân triệt để, nhưng giúp giảm hư hại răng và đau khớp rõ rệt.
- Điều chỉnh khớp cắn và phục hồi răng mòn
- Nếu nguyên nhân do sai khớp cắn, bác sĩ có thể mài chỉnh, bọc sứ hoặc niềng răng để cân bằng lực nhai.
- Với răng mòn nặng, trám lại hoặc bọc răng sứ giúp bảo vệ phần ngà bên trong, tránh ê buốt và nứt gãy.
- Giảm căng thẳng và cải thiện lối sống
- Tập các bài thư giãn như yoga, thiền hoặc hít thở sâu trước khi ngủ.
- Hạn chế cà phê, rượu bia và các chất kích thích vì có thể làm tăng co cơ hàm.
- Giữ thói quen ngủ đúng giờ, đủ giấc để ổn định thần kinh và hạn chế nghiến răng.
- Điều trị nguyên nhân toàn thân (nếu có)
- Nếu nghiến răng liên quan đến rối loạn thần kinh, tác dụng phụ thuốc hoặc bệnh lý nền, cần phối hợp điều trị đa chuyên khoa.
Tại Nha khoa Vạn Hạnh – Long Xuyên, cô chú sẽ được thăm khám kỹ lưỡng, đo khớp cắn bằng hệ thống hiện đại và thiết kế máng chống nghiến cá nhân hóa, giúp bảo vệ răng hiệu quả. Phòng khám còn kết hợp điều trị phục hồi răng mòn, chỉnh khớp cắn, mang lại giải pháp toàn diện cho tình trạng nghiến răng.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
NHA KHOA VẠN HẠNH – SÀI GÒN, CHI NHÁNH LONG XUYÊN
Địa chỉ: 18-20-22-24 Nguyễn Thị Minh Khai, P. Mỹ Long, TP. Long Xuyên, An Giang
Hotline:
Fanpage Facebook:
Inbox để được tư vấn miễn phí và đặt lịch khám sớm!
